Εξαγωγή προϊόντων στη Ρωσία: Τι δεν επιτρέπεται να στείλετε;
5 min read
Οι διεθνείς κυρώσεις και τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί εδώ και χρόνια στη Ρωσία, έχουν επιφέρει μια σημαντική επέκταση στη λίστα με τα προϊόντα που απαγορεύονται να εξαχθούν προς τη χώρα.
Δεδομένου ότι η παράβαση των κανονισμών που έχουν τεθεί για την εξαγωγή προϊόντων στη Ρωσία επιφέρει σοβαρές νομικές και οικονομικές συνέπειες, οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο διεθνές εμπόριο είναι σημαντικό να γνωρίζουν τη λίστα καθώς και να συμμορφώνονται με τους κανονισμούς.
Ποια είναι όμως τα προϊόντα που απαγορεύεται να εξαχθούν προς τη Ρωσία, ποιοι είναι οι νέοι κανονισμοί και ποιοί τους θεσπίζουν;
Ποιοί θεσπίζουν το νομικό πλαίσιο;
Οι περιορισμοί στις εξαγωγές προς τη Ρωσία βασίζονται κατά κύριο λόγο σε αποφάσεις και κανονισμούς που θεσπίζουν διεθνείς οργανισμοί και κυβερνήσεις. Στόχος είναι η επιβολή κυρώσεων και ο περιορισμός της πρόσβασης της χώρας σε συγκεκριμένα αγαθά αλλά και υπηρεσίες.
Πιο συγκεκριμένα, για τις επιχειρήσεις και τους εμπόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι απαγορεύσεις καθορίζονται από τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 833/2014, ο οποίος τροποποιείται επανειλημμένα για να προσαρμόζεται στις εκάστοτε πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις.
Οι λίστες των απαγορευμένων προϊόντων ανανεώνονται τακτικά, για αυτό και οι εξαγωγείς οφείλουν να ελέγχουν πάντα τις πιο πρόσφατες εκδόσεις πριν από κάθε εμπορική συναλλαγή, ενώ η μη συμμόρφωση μπορεί να οδηγήσει σε βαριά πρόστιμα, ποινικές ευθύνες ή κατάσχεση φορτίου.
Τι συμβαίνει αν κάποιος δε συμμορφωθεί;
Στις επιχειρήσεις που δεν συμμορφώνονται με τους περιορισμούς εξαγωγών προς τη Ρωσία, είτε από αμέλεια είτε λόγω έλλειψης ενημέρωσης, μπορεί να επιβληθούν υψηλά διοικητικά πρόστιμα, ποινικές διώξεις, ακόμα και αποκλεισμός της εταιρείας από διεθνείς εμπορικές συμφωνίες.
Ακόμη μπορεί να κατασχεθεί το φορτίο από τις τελωνειακές αρχές, προκαλώντας οικονομικές απώλειες και καθυστερήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Φυσικά τέτοια γεγονότα ζημιώνουν τη φήμη της επιχείρησης, γεγονός που επηρεάζει τις σχέσεις με προμηθευτές, πελάτες και συνεργάτες στο εξωτερικό.
Ποια προϊόντα απαγορεύεται να εξαχθούν στη Ρωσία;
Η απαγορεύσεις προϊόντων στη Ρωσία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αγαθών και όλοι οι έμποροι πρέπει να τη γνωρίζουν.
Στρατιωτικός και αμυντικός εξοπλισμός
Η απαγόρευση αυτή περιλαμβάνει όπλα, πυρομαχικά, στρατιωτικά οχήματα αλλά και γενικότερο εξοπλισμό ο οποίος μπορεί να καλύπτει στρατιωτικούς σκοπούς.
Η κατηγορία αυτή προϊόντων περιλαμβάνει και τα προϊόντα διπλής χρήσης, τα λεγόμενα dual-use items. Τα προϊόντα διπλής χρήσης είναι εκείνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς, όπως τα προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα.
Τεχνολογίες και προϊόντα υψηλής τεχνολογίας
Προηγμένα ηλεκτρονικά εξαρτήματα, μικροτσιπ, ημιαγωγοί και εξειδικευμένο λογισμικό εμπίπτουν επίσης στις απαγορεύσεις. Σημαντικό είναι επίσης ότι δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε τεχνολογίες κρυπτογράφησης, δορυφορικής επικοινωνίας αλλά και τεχνικής νοημοσύνης, καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για στρατιωτικούς όσο και για βιομηχανικούς σκοπούς.
Ενεργειακός εξοπλισμός
Ως ενεργειακό εξοπλισμό ορίζουμε τα μηχανήματα, τις τεχνολογίες και τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή, την εξερεύνηση και την επεξεργασία πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η κατηγορία αυτή λοιπόν περιλαμβάνει γεωτρητικά μηχανήματα, συστήματα άντλησης, πλατφόρμες εξόρυξης, εξοπλισμούς για αγωγούς καθώς και εξειδικευμένα ανταλλακτικά και λογισμικό ελέγχου.
Οι πιο αυστηροί περιορισμοί είναι σε τεχνολογίες για υπεράκτιες γεωτρήσεις, εξόρυξη σε αρκτικές περιοχές και μη συμβατικές μεθόδους παραγωγής, όπως η υδραυλική ρωγμάτωση. Οι τομείς αυτοί θεωρούνται κρίσιμοι για τη ρωσική ενεργειακή βιομηχανία και βρίσκονται στο επίκεντρο των κυρώσεων, καθώς η μείωση της τεχνολογικής υποστήριξης περιορίζει σημαντικά την παραγωγική της ικανότητα.
Πολυτελή αγαθά
Στη λίστα με τα πολυτελή αγαθά περιλαμβάνονται τα αυτοκίνητα μεγάλης αξίας, τα κοσμήματα, τα ρολόγια πολυτελείας, τα ακριβά είδη ένδυσης, όπως και οι τσάντες και τα αξεσουάρ.
Οι περιορισμοί αφορούν συνήθως προϊόντα που υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο όριο αξίας. Το όριο αξίας έχει καθοριστεί στα 300 € ανά τεμάχιο, χωρίς ΦΠΑ αλλά συμπεριλαμβανομένων των εξόδων μεταφοράς και ασφάλισης. Η ρύθμιση ισχύει για κάθε μεμονωμένο προϊόν και όχι για την αξία μιας ολόκληρης αποστολής, ενώ καλύπτει και ανταλλακτικά ή αξεσουάρ, εφόσον προορίζονται για πολυτελή οχήματα μεγάλης αξίας.
Επιλεγμένα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα
Οι περιορισμοί στα τρόφιμα διαφέρουν ανάλογα με τις χώρες που επιβάλλουν τις κυρώσεις και σε ορισμένες περιπτώσεις απαγορεύεται σε ορισμένες περιπτώσεις απαγορεύεται η εξαγωγή συγκεκριμένων αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων προς τη Ρωσία. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει εξειδικευμένους σπόρους, φυτά, ζώα αναπαραγωγής, αλλά και μεταποιημένα τρόφιμα υψηλής τεχνολογίας ή ειδικής διατροφικής αξίας, εφόσον εμπίπτουν στις λίστες απαγορεύσεων.
Παράλληλα, η Ρωσία έχει επιβάλει τα δικά της αντίμετρα, περιορίζοντας ή απαγορεύοντας πλήρως την εισαγωγή ορισμένων τροφίμων από χώρες που εφαρμόζουν κυρώσεις εναντίον της, όπως κρέατα, γαλακτοκομικά, φρούτα και λαχανικά. Οι περιορισμοί αυτοί επηρεάζουν άμεσα τις διεθνείς εμπορικές ροές και απαιτούν από τους εξαγωγείς συνεχή ενημέρωση και συμμόρφωση με το εκάστοτε ισχύον πλαίσιο.
Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσει μια επιχείρηση για να συμμορφωθεί με τους κανονισμούς;
Δεδομένου ότι οι κανονισμοί και οι περιορισμοί μπορεί να αλλάζουν συχνά και ότι η συμμόρφωση είναι κρίσιμης σημασίας, απαιτείται συνέπεια και προσοχή από όλες τις επιχειρήσεις.
Είναι σημαντικό όλοι οι επιχειρηματίες να ενημερώνονται τακτικά για τις επίσημες λίστες απαγορευμένων προϊόντων και να συμβουλεύονται τις σχετικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμη πρέπει να ελέγχουν την κάθε εξαγωγική συναλλαγή, ως προς τη φύση του προϊόντος και τον τελικό προορισμό του, να συνεργάζονται με έμπειρους επαγγελματίες στον χώρο των εξαγωγών και της τελωνειακής συμμόρφωσης, ώστε να διασφαλίσουν ότι ακολουθούνται οι σωστές διαδικασίες καθώς και να τηρούν αρχείο με όλα τα σχετικά έγγραφα, άδειες και δηλώσεις για λόγους διαφάνειας και ενδεχόμενο έλεγχο από τις αρχές.
Η χρήση ενός ολοκληρωμένου ERP συστήματος μπορεί να ενισχύσει τη συμμόρφωση, καθώς προσφέρει αυτοματοποιημένους ελέγχους, παρακολούθηση προϊόντων και άμεση πρόσβαση σε κρίσιμα δεδομένα. Η σωστή οργάνωση και η έγκαιρη πληροφόρηση μέσα από το ERP συμβάλλουν στην αποφυγή παραβιάσεων και καθυστερήσεων. Η υποστήριξη από εξειδικευμένες ομάδες, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε απαιτητικές διεθνείς αγορές.
Συχνές Ερωτήσεις για την εξαγωγή προϊόντων στη Ρωσία
Ποιος καθορίζει ποια προϊόντα απαγορεύεται να εξαχθούν στη Ρωσία;
Οι περιορισμοί καθορίζονται κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση (μέσω του Κανονισμού 833/2014), καθώς και από άλλους διεθνείς οργανισμούς και κυβερνήσεις. Οι λίστες ενημερώνονται τακτικά, επομένως απαιτείται συνεχής παρακολούθηση.
Ποιες κυρώσεις επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση στις εξαγωγές προς τη Ρωσία;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιβάλει σειρά κυρώσεων που σημαντικά τις εξαγωγές προς τη Ρωσία, ως απάντηση στη στρατιωτική της δράση στην Ουκρανία. Οι κυρώσεις περιλαμβάνουν απαγορεύσεις εξαγωγής σε στρατιωτικό εξοπλισμό, προϊόντα διπλής χρήσης, προηγμένες τεχνολογίες, ενεργειακό εξοπλισμό και πολυτελή αγαθά. Το βασικό νομοθετικό πλαίσιο είναι ο Κανονισμός (ΕΕ) 833/2014, ο οποίος ανανεώνεται τακτικά ώστε να ενσωματώνει νέους περιορισμούς. Οι κυρώσεις στοχεύουν στον περιορισμό της πρόσβασης της Ρωσίας σε κρίσιμα προϊόντα και τεχνολογίες, με στόχο να ασκηθεί πολιτική και οικονομική πίεση.
Απαιτείται ειδική άδεια για την εξαγωγή ορισμένων προϊόντων;
Ναι, σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά όταν πρόκειται για προϊόντα διπλής χρήσης ή εξοπλισμό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε στρατιωτικές εφαρμογές, απαιτείται ειδική άδεια από τις αρμόδιες αρχές πριν την εξαγωγή.
Πώς μπορώ να ξέρω αν το προϊόν μου εμπίπτει στις απαγορεύσεις;
Η αξιολόγηση ενός προϊόντος απαιτεί γνώση των τελωνειακών κωδικών (HS codes), των παραρτημάτων του κανονισμού και της χρήσης του προϊόντος. Σε περιπτώσεις αμφιβολίας, συνιστάται η συμβουλή εξειδικευμένου συμβούλου ή η υποστήριξη από ομάδες compliance.